Waar Chronos de wereld van de orde is, van de eenvoudige en duidelijke verbanden, is Kairos de wereld van het leven in al zijn complexiteit, van levend leven, dat zich maar al te moeilijk laat vangen in schema’s.
Uit: Kairos en Chronos in de GGZ, Op zoek naar het evenwicht tussen bezieling en orde, Bert Vendrik
In het dagblad Trouw van zaterdag 8 Februari 2020 lees ik een artikel van Robin van Wechem: “Waarom coaches zo houden van familieopstellingen”. Wat maakt deze methode, waar ook veel kritiek op is zo populair? En ik zou de vraag nog iets willen uitbreiden met de vraag die mij persoonlijk bezighoudt: Hoe verhoudt deze manier van werken zich met Psychosynthese.
Wat mij betreft twee mooie én lastige vragen om even bij stil te staan. Voor het antwoord op de eerste vraag refereer ik aan het genoemde artikel. Ik zie de afgelopen jaren een enorme toename in opleiders en aanbieders van familieopstellingen. Robin van Wechem omschrijft in het artikel een aantal visies van verschillende opstellers die allemaal hun eigen ‘kleur’ geven aan deze manier van werken.
Bert Hellinger is de grondlegger van het systemisch werken en heeft het over het zogenaamde ‘wetende veld’. Mensen zijn als onderdeel van allerlei systemen met elkaar verbonden op een manier die nog niet goed wordt begrepen. Veel deelnemers geven aan dat opstellingen een ‘lichaamsbewustzijn’ en gevoel van ervaren veroorzaken dat veel gangbare therapievormen ontberen. Ook ik merk het in de praktijk dat veel cliënten teleurstellende ervaringen hebben in de reguliere GGZ. Ze voelen zich niet gehoord en niet gezien.
Bert Vendrik, GZ psycholoog, Kinder – en Jeugdpsycholoog en schrijver, beschrijft de huidige situatie in de GGZ en is op zoek naar het evenwicht tussen bezieling en orde. Veel cliënten missen deze bezieling en lopen vast in de orde.
“Een mismatch tussen de traditionele aanpak en de problematiek waarvoor men vandaag de dag het meest op consultatie komt”
Paul Verhaeghe
Paul Verhaeghe, Doctor in de klinische psychologie, beschrijft in ‘Het einde van de psychotherapie’: “Mijn stelling luidt dat een klassieke psychotherapie, volgens de regels van de kunst uitgevoerd door een ervaren therapeut, bij een groeiend aantal patiënten niet langer zal werken. Dit ligt niet aan de psychotherapie op zich, maar aan een mismatch tussen de traditionele aanpak en de problematiek waarvoor men vandaag de dag het meest op consultatie komt.” Het is dus niet zo vreemd dat cliënten op zoek zijn naar andere vormen zoals bijvoorbeeld familieopstellingen.
Een van de opleiders van familie- en organisatie opstellingen is Hylke Bonnema, auteur van ‘Het nieuwe opstellen’. Hij schrijft over de basishouding als begeleider: ‘je moet voelen waar je zelf bent in je eigen midden en vanuit dat midden contact maken met het midden van de cliënt. ‘Een van mijn leraren, dr Edward Maupin, zei ooit: ‘What you imagine is what you touch.’ ‘Dat wat je voorstelt is dat wat je aanraakt.’ Dus als een cliënt naast me zit en ik denk bij die cliënt alleen maar aan zijn persoonlijkheid en verhalen, dan raak ik slechts dat aan. Echter, als ik de intentie in mijn hart heb om het wezenlijke van die cliënt aan te raken, dan raak ik dat aan. Met je hart, met je intentie, met je ziel, raak je de ziel van de cliënt aan. Daarom is dit vak niet zozeer een vak dat je kunt leren door een boek te lezen. Je leert het alleen door je eigen reis te maken. Alles wat je tijdens je eigen reis ontdekt, zet je in je relatie met je cliënt in.
Dit raakt wat mij betreft ook heel erg aan de basishouding van de psychosynthese begeleider en daarmee is wat mij betreft het systemisch werk, zowel individueel als in een groep, een mooie aanvulling in het begeleidingsaanbod en is meteen een antwoord op mijn tweede vraag. Hoe verhoudt het opstellen zich met de Psychosynthese.
In a sense I say: All depends on who applies it, to whom he applies it, how he applies it and at what moment he applies it. So each technique can be helpful or harmful according to these four elements.
Roberto Assagioli
Roberto Assagioli, grondlegger van de psychosynthese, schrijft in ‘Psychosynthese’ Veelzijdige benadering van heel de mens, over het gebruik van de verschillende methodieken en modellen: “Een overweging die therapeuten zich voor ogen dienen te houden is – niet al te zeer geboeid te raken en op een zijspoor gelokt te worden door de techniek, door theoretische belangstelling, door het ideaal van perfectie, maar dicht in de buurt te blijven van de onmiddellijke praktische en menslievende doelstelling van de therapie: de patiënt heel maken.” Laat ik hierbij aantekenen dat ik als therapeut de cliënt natuurlijk niet kan heel maken maar wel het proces kan faciliteren waarin de heelwording kan plaatsvinden.
Samen met collega psychosynthese therapeut en opsteller Carla Auer organiseren we regelmatig een dag waarbij je kunt kennismaken met Familieopstellingen. Beide zijn we opgeleid in Psychosynthese en beide hebben we, voordat we zijn gaan werken met cliënten in de praktijk, onze eigen ‘reis’ gemaakt. Elk op onze eigen unieke manier. Een psychosynthese begeleider zet zich zelf in als het instrument in de begeleiding en geeft daarmee ook zijn of haar eigen kleur aan het ‘werk’. Zo wordt ook het systemisch werk, zowel individueel als in een groep, gekleurd door de begeleider, opsteller.
Ik denk dat het belangrijk is dat je als cliënt, een coach, counselor of therapeut moet zoeken die bij je past. Iemand die je de ruimte en gelegenheid biedt jezelf te ontmoeten en te leren kennen in je veelzijdigheid en veelkleurigheid. Zodat de ‘ziel’ van wie je bent zichtbaar kan worden. Als Psychosynthese therapeuten zijn we opgeleid en vertrouwd geraakt met het leren kijken op de verschillende niveaus waaruit de persoonlijkheid is opgebouwd.
We kijken niet alleen naar de symptomen en de klachten maar kijken ook naar de lagen daaronder (of daarboven), de archetypische en spirituele lagen, om ruimte te maken voor wat zichtbaar wil worden maar nog niet zichtbaar kan zijn.
In een interview zegt Assagioli: “In a sense I say: All depends on who applies it, to whom he applies it, how he applies it and at what moment he applies it. So each technique can be helpful or harmful according to these four elements. Psychosynthesis is essentially an attitude, the attitude of the teacher or healer or therapist”
Op 22 April 2020 kun je bij de Broedplaats voor Psychosynthese kennismaken met Psychosynthese en Familie Opstellingen. We nemen je graag mee in de ervaring van het ‘wetende veld’ waarin en waardoor de ziel zich beweegt. Je kunt je hier aanmelden.