Daar is hij dan op Zoom. De man op de foto met een zwierige hoed, de man die boeken schreef die ik verslond zodra ik er weet van kreeg, de man die het belang van de relatie in het therapeutische proces voorop stelt, de éminence grise van de existentiële therapie, mijn held zoals een van ons het omschreef. We zien een breekbare, kwetsbare man van 89, een mens in rouw, een man die houvast vindt in schrijven, therapie en familie en een man die terugkijkt op zijn leven naar zijn eigen motto: live without regret!

Wij kijken met een groep per Zoom naar het interview door Damien Denys met Irvin Yalom, georganiseerd door School of Life.

Een van de vragen die mij raken is, “moet je een verlies hebben meegemaakt om echt te kunnen begrijpen wat een ander beleeft die in rouw is over een verlies”. Irvin schreef boeken vol over de dood, verlies en rouw en begeleide vele individuele- en groepstherapie sessies. Een expert zou je zeggen. Toch geeft hij aan dat hij nu pas ten volle empathie en begrip voelt voor dit thema.  Ik denk na over deze stelling, dat zou betekenen dat je als therapeut alles eerst zou moeten hebben meegemaakt waar je cliënt mee komt of maakt het niet uit en geldt de ongeschreven waarheid dat je die cliënten aantrekt die bij je passen.

Therapeut-cliënt relatie

Irvin is ook van het belang van de therapeut-cliënt relatie. Hiermee was hij een van de eersten in zijn tijd, een tijd waarin de psychoanalyse hoogtij vierde. Hij noemt het een new wave, die van de Interpersonal School waardoor hij tijdens zijn studie geraakt werd en die hem niet meer heeft losgelaten. Damien benoemt een new wave die hij waarneemt namelijk dat therapeuten meer van zichzelf laten zien, meer open zijn. Irvin is hier heel blij mee en vraagt om bewijs of onderzoek. Het is gevoel zegt Damiaan en hij refereert aan wat hij een nieuwe sociale status noemt namelijk toegeven dat je problemen hebt ook al ben je beroemd.

Hoe dan ook voor Irvin is dit de basis van zijn werk. Hij ziet therapie als een microkosmos waarin cliënten kunnen experimenteren met relaties. Zijn eigen rouwproces brengt hij dan ook gepast in de therapiesessie om verbinding te maken.

Live without regret

Het beeld dat mij het meest bijblijft is het beeld van de dubbele kist, voor hem en voor Marilyn. De woorden: “je bent meer dan je lichaam etc” komen bij mij op. Ik denk aan een overleden vriend en voel zijn aanwezigheid. Hier komt het transpersoonlijke in beeld. Ik voel verbondenheid en verwevenheid met mijn vriend Rob, hij loopt voor me in het bos, of hij is er als ik bepaalde muziek hoor.

Irvin noemt zich atheïst en toch heeft hij gedachtes en dromen over het ontmoeten van Marilyn. Hij noemt het een fantasie maar toch geeft het idee om samen te zijn troost. Religie geeft ook troost zegt hij. De religie van Irvin is: “live without regret”. Het geeft hem weinig angst voor zijn eigen dood. “The more fully you live your life the less tragic is your death”.

Damiaan vraagt: “is dat hetzelfde als volg je hart, doe wat je wil”? Voor Irvin gaat het om je talent te leven, houden van anderen en voor anderen doen wat je kan. Het gaat dus veel verder dan het individu. Voor Irvin is de zin van het leven iets kunnen betekenen voor anderen. En dat doet hij via het schrijven van boeken, het geven van therapie en er zijn voor zijn familie.

Irvin eindigt met het lezen van de laatste paragraaf van het boek dat Marilyn en hij schreven en dat over een tijdje uitkomt. Ik vind het ontroerend, persoonlijk en troostend.

Vragen voor jou

Naar aanleiding van het interview nodig ik je uit om te reflecteren op de volgende vragen:

• Damiaan oppert dat er een trend is onder therapeuten om meer open te zijn. Hoe is dat voor jou? Herken je dit, ben je open over wat je ervaart in je eigen leven of in de relatie met een client tijdens het proces.

• Irvin vindt betekenis in het helpen van andere mensen door bv schrijven en in het familieleven. Ook noemt hij een clubje therapeuten dat hem heel zijn leven heeft geïnspireerd en geholpen en zijn cliënten waar hij nog steeds brieven van ontvangt.

Hierdoor heeft hij weinig angst voor de dood en kan hij ook het verlies van zijn vrouw beter dragen.

Waar vind jij betekenis in?

Leestips:  Momma and the meaning of life en Therapie als Geschenk met veel cases en voorbeelden.